Hoe STOP jij je eigen gedrag?
Jezelf in de hand hebben: zelfmanagement
Voor de zomer plaatste ik een blog over hoe je de gedachtestroom kunt stoppen. Mensen vroegen na het lezen, of je ook gedrag kunt stoppen. Ze hadden last van hun automatismen, de acties die je al doet voor dat je er over na hebt gedacht. De acties waarmee je jezelf en soms ook anderen kwetst, waarin je over grenzen gaat. Maar ook de acties waarin je verzeilt zonder te prioriteren wat werkelijk belangrijk is.
Zelfobservatie, psychologie en informatieverwerking
De Chinese wetenschap over energie kent 4 niveaus van informatieverwerking. Deze niveaus kunnen we praktisch inzetten om onze manier van waarnemen te verbeteren en daarmee een stap te zetten in professionele ontwikkeling. Als ik de theorie kort samenvat, start het met het begrip Yiyuanti: energie van zenuwstelsel en hersenen. Kenmerken van Yiyuanti zijn totaliteit van informatie, reflectie, de activiteiten denken en bewustzijn. Informatieverwerking bestaande uit: analyseren, integreren, opslaan van informatie. De psychologische ontwikkeling van Yiyuanti is onder te verdelen in:
- Originele Yiyuanti: wanneer een baby of jong kind zichzelf nog niet kan onderscheiden van de ander. Ze hebben nog geen besef van ik/jij.
- Vooringenomen Yiyuanti: wanneer de hersenen zich hebben ontwikkeld en in staat zijn tot redeneren maar mensen zichzelf nog niet kunnen waarnemen. Op dit niveau communiceer je vanuit vaste patronen en identificeer je jezelf met de situatie, met je eigen visie. Er is een subjectieve mentaliteit.
- Acceptabele Yiyuanti: wanneer identificatie met eigen visie/gedachten, gevoel en gedrag minder wordt. Besef dat je gedachten hebt, maar niet je gedachten bent. Wanneer men zich bewust wordt van persoonlijke patronen en mechanismen. Er ontwikkelt een meer objectieve mentaliteit.
- Complete Yiyuanti: wanneer zelfmanagement over eigen patronen de boventoon voert. Behalve inzicht in persoonlijke mechanismen, is er grip op gedrag, gevoel en gedachte. Ervaring van verbinding met andere mensen en de natuur.
Van een afstand waarnemen
Hoe zetten we deze theorie nu om in praktijk? In de fase van Vooringenomen Yiyuanti, werken we maar door, zonder dat heel bewust te doen. Je zit in een rollercoaster van automatische reacties. Dan krijg je achteraf soms spijt over je gedrag. Professionele ontwikkeling zou je kunnen zien als toewerken naar Acceptabele Yiyuanti, waarin je begrijpt hoe persoonlijke mechanismen werken en het meer in de hand krijgt.
Dat is eenvoudiger gezegd dan gedaan.. Maar het sleutelwoord hierin is afstand nemen. Als je stil staan en jezelf waarneemt, dan ga je eigen mechanismen en patronen herkennen. De herkenning van ‘O, ik doe het weer..’ Praktisch gezien is de essentiële tip hier dus: Neem op je werkdag genoeg korte momenten om stil te staan. Wanneer je jezelf van te dichtbij waarneemt, je met eigen gedrag identificeert, dan zie je niet wat je doet..
Stil staan en reflecteren
Bijvoorbeeld door om ieder uur een micro pauze in te lassen van een minuut of twee. Even stil staan en je eigen gedachte, gevoel of gedrag te observeren. Binnen het Boeddhisme leren we over het belang van niet hechten. Vaak wordt dat materialistisch uitgelegd: dat iemand niet te veel spullen zou moeten hebben. Maar je kunt ‘niet hechten’ ook zien als met afstand kijken naar je eigen gedrag, gevoel of gedachte. Begrijpen dat jij niet je eigen gedachte bent maar een gedachte hebt. Dus je zelfbeeld, de identificatie van ‘ik ben nu eenmaal zo’, loslaten in plaats van er aan hechten.
Door micropauzes in te lassen, ontspan je de mind en lukt het om gedrag stop te zetten. Je zou jezelf vanuit waardering de vraag kunnen stellen: “waar ben ik nu (mee bezig)?”. Je checkt eigenlijk een minuut lang of dit je behoefte is, of je de grens van anderen en jezelf niet voorbij gaat, of wat je doet de hoogste prioriteit is.
Observeren met je innerlijke criticus of met je innerlijke waarnemer?
Met afstand waarnemen is ook binnen mindfulness een bekende techniek. Als jij reflecteert op jezelf, naar welke stem uit je binnenste luister je dan? Neem je waar vanuit:
- de innerlijke criticus die streng is, niets goed genoeg vindt en van mening is dat je nog veel meer moet doen.
- Of neem je waar met de neutrale, innerlijke waarnemer, die objectief kan kijken, geen oordeel kent, met begrip en waardering kijkt.
Als dat laatste lukt, ben je een heel eind op weg naar de Complete Yiyuanti. Af en toe maak je een terugval, en dat is prima. Kijk daar compassievol naar, je bent goed zoals je bent. Van fouten mogen we leren.
Hoe ga jij nieuw gedrag trainen?
De neutrale innerlijke waarnemer geef je aandacht door te oefenen, oefenen, oefenen. Fietsen of veters strikken leerde je immers ook niet in één keer? (link naar blog) Het gaat je steeds vaker lukken om de innerlijke waarnemer het woord te geven, als je ieder uur een wekker zet die een micropauze aankondigt. Tijdens die pauze onderzoek je nieuwsgierig: ‘waar ik nu mee bezig, wat wil ik doen, wat heeft werkelijk prioriteit?’. Dit levert je minder stress en hoge werkdruk op, weer ontspannen kunnen genieten van productiviteit van je werkzaamheden.
Misschien merk je dat mindfulness-principes zoals ‘frisse blik, acceptatie, niet-oordelen en loslaten’ in dit blog voorbij komen. Hoe ga jij deze technieken inzetten en de uitnodiging om je innerlijke waarnemer krachtiger te maken, concreet te implementeren in de werkdag?
Ik ben nieuwsgierig naar jou
Naar hoe jij meer aandacht wilt gaan geven in jouw waarneming, en hoe je dat wilt gaan doen.Als je deze ervaring met me deelt in onderstaand commentaarveld, inspireer je anderen en realiseren we samen efficiënte communicatie voor meer werkplezier.
Om mijn dankbaarheid voor je input te tonen, stuur ik jou de
7-daagse challenge; Timemanagement
Met deze gratis challenge kun je zelf aan het werk. Aan de hand van zelfreflectievragen en oefeningen, ontwikkel je meer efficiëntie met als resultaat minder werkdruk en stress.
Bedankt voor je aandacht.
Op jouw professionele groei!
Ik ben van plan om te doen wat je in het blog schrijft: micro pauzes nemen. En om dat te realiseren ga ik ieder uur een alarm zetten. En dan even terug naar binnen te keren.
Dank voor je reactie Annemarie. Jij weet hoe je naar binnen kunt keren, dus dat gaat je vast lukken! Ik hoop dat de Timemanagement-Challenge die ik je stuur, nog meer inspiratie brengt. Houd me op de hoogte van je ontwikkeling.